A. Korpel: De Waard in oorlogstijd

De Alblasserwaard tussen '40 en '45 - Deel 3

De laatste maanden voor de Duitse capitulatie trekken voorbij als een lange, zwarte nacht. De geruchten dat de oorlog spoedig zal aflopen, nemen steeds grotere vormen aan. In januari 1945 glinstert reeds de morgenschemering van de bevrijding. Een bevrijding waar velen zo verlangend naar uitzien. De weg er naartoe blijkt echter nog lang, gevaarlijk, zwaar en vol onoverkomelijke hindernissen. Tal van burgers en soldaten laten het leven. Het derde deel van 'de Waard in oorlogstijd' volgt de gebeurtenissen in 1945 in onze streek op de voet. Het boek opent met de lange hongerwinter en sluit af met een overzicht van monumenten in de Alblasserwaard, die de herinnering aan vijf verschrikkelijke oorlogsjaren levend houden. Daartussen ligt het geweld en de dood, de spanning en de angst, de wreedheid van een oorlog, die wel afloopt maar nog niet voorbij is. Illegalen (BS-ers en koeriersters) worden opgepakt en komen gelukkig weer vrij; soms met bluf, soms met wapens in de vuist. Maarten Schakel telt in Schoonhoven zijn laatste uren, maar komt dankzij zijn vrienden vrij en beleeft de vreugde van de bevrijding. Die komt tenslotte, alleen niet overal op dezelfde tijd. Op 4 mei 's avonds laait de stille oorlog der illegalen plotseling in o.a. Oud-Alblas en Kinderdijk op. Op Bevrijdingsdag, als de rest van het land reeds in feeststemming verkeert, leven vele dorpelingen in de Waard nog op zeer gespannen voet met de Duitsers, die net als de dagen ervoor hun wetten opleggen. Pas geleidelijk aan binden ze in, maar niet nadat ze geschoten hebben, soms dodelijk raak. Dit alles tempert de vreugde der bevrijding die zo intens beleefd wordt; eerst stil later uitbundig. De lange wereldoorlog die over de Waard raasde liet bij de bewoners zijn pijnlijke sporen, doden en gewonden achter. Ondanks het leed en de pijn richten de overlevenden zich op een toekomst zonder geweld. Hun werk op en achter de dijken kan weer in vrijheid geschieden.